NỨC TIẾNG KHOAI LANG MỸ ĐỨC

Khi sương sớm vừa ráo trên những ngọn khoai cũng là lúc vợ chồng anh Keo Phan bắt tay cuốc dỡ những luống khoai đầu tiên. Anh Keo Phan là một trong những hộ dân có thâm niên trông khoai hơn 30 năm tại khu phố Xà Xía, phường Mỹ Đức. Anh Phan nói: “Năm nay khoai được mùa, dù giá khoai tại ruộng chỉ 5.000 đồng/kg, không được cao so hai năm trước nhưng nông dân vẫn có lãi khoảng 5 triệu đồng/công. Ở đây trồng khoai chỉ bón lót phân 1 lần lúc bỏ dây, từ đó đến ngày thu hoạch từ 2-2,5 tháng nông dân không cần tưới nước, bón phân, phun thuốc trừ sâu mà khoai vẫn tốt và cho chất lượng thơm ngon”.

Nhìn ruộng khoai lang có khá nhiều cỏ, chúng tôi tin lời anh Phan nói về cách  khoai theo kiểu trời cho sao ăn vậy của bà con Mỹ Đức. Không cần tưới nước, khoai lang sinh trưởng tốt nhờ chút sương còn ngậm lại trong ruộng toàn cát mịn. Khoai lang là loại cây trồng thích hợp với nhiều loại đất trồng, trong đó đất pha cát là lý tưởng nhất. May mắn thay, đồng đất ở Mỹ Đức lại rất đặc biệt phù hợp cho cây khoai lang phát triển và cho chất lượng khác biệt ít nơi nào có được, làm nên chất lượng riêng có của củ khoai xứ Hà Tiên thơ mộng. Đồng chí Chau Chư – Chủ tịch Hội Nông dân phường Mỹ Đức cho biết, đất cát mịn ở Mỹ Đức là điều kiện tự nhiên thiên phú đã giúp củ khoai lang mang hương vị riêng ít nơi nào có được. Có người cũng đến vùng đất này để đem giống đi nơi khác trồng nhưng khoai cho chất lượng không ngon bằng khoai được canh tác trên chính vùng đất này. Nhiều người cố cựu tại phường Mỹ Đức bảo họ không nhớ là bao lâu, nhưng chỉ biết là từ những năm đầu thế kỷ XIX khoai lang đã được trồng ở Mỹ Đức. Khoai được trồng chủ yếu ở khu phố Xà Xía bởi hơn 60 hộ dân đồng bào dân tộc Khmer. Diện tích khoai lang Mỹ Đức ổn định hàng năm khoảng 15ha, năng suất bình quân 1,2-1,4 tấn/công (1.296m²).

Ảnh: Gia đình anh Keo Phan thu hoạch khoai lang Mỹ Đức.

Anh Danh Quốc Anh, một du khách đến từ TP. Rạch Giá nhân chuyến du lịch tại TP. Hà Tiên cũng tranh thủ ghé ruộng khoai của bà con khu phố Xà Xía để mua khoai lang Mỹ Đức về làm quà. Anh Quốc Anh nói: “Tôi biết đến đặc sản khoai lang Mỹ Đức từ 10 năm nay. Mỗi năm chỉ một mùa khoai nên cứ có dịp tôi lại nhờ bạn bè mua dùm hoặc đích thân đến tận ruộng mua về. Tôi ghiền ăn loại khoai này vì khoai thịt ngọt, mềm nhưng không quá bỡ, xốp nhưng không quá khô. Mới luộc xong khoai có mùi thơm đặc trưng, ăn là ghiền”.

CẦN GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG

Khoai lang Mỹ Đức được trồng sau khi người dân thu hoạch lúa mùa, tức khoảng  tháng 12 hàng năm. Thời gian từ lúc trồng đến thu hoạch từ 2-2,5 tháng. Tay cầm chiếc cuốc thu hoạch khoai phụ người dân trên cánh đồng khoai đang vào mùa thu hoạch, ông Chau Văn Danh, một hộ trồng khoai lang hơn 40 năm tại Mỹ Đức cho biết: “Khoai lang thường được trồng sau khi người dân thu hoạch lúa mùa. Vụ này, gia đình tôi không trồng khoai vì vụ trước thu hoạch xong không ai mua. Nhiều hộ trồng thì vụ này bán cho thương lái mua tại ruộng với giá 5.000 đồng/kg. Mức giá này thấp hơn cùng kỳ 2 năm trước 3.000-5.000 đồng/kg”. Không riêng gì ông Danh, niên vụ khoai 2021 của nông dân phường Mỹ Đức đã giảm diện tích từ 15ha còn 9ha. Nguyên nhân khiến giá khoai bấp bênh được các thương lái lý giải do ảnh hưởng dịch COVID-19, việc lưu thông hàng hóa gặp khó khăn, sức mua giảm dẫn đến dội chợ. Với 1,5 công khoai, sản lượng thu hoạch khoảng 2 tấn, để bán được giá cao hơn, gia đình bà Phạm Thị Tám, ngụ khu phố Xà Xía bán tại ruộng với giá 6.000 đồng/kg. “Chỉ mong dịch bệnh qua nhanh để bà con bớt khổ”, bà Tám nói.

Ảnh: Khoai lang Mỹ Đức được phân loại trước khi tiêu thụ.

Theo Sở Khoa học và Công nghệ Kiên Giang, khoai lang Mỹ Đức - Hà Tiên được Cục Sở hữu trí tuệ công nhận nhãn hiệu tập thể vào năm 2019. Qua chuyến khảo sát thực tế tại vùng trồng khoai lang Mỹ Đức, đồng chí Phan Kim Loan – Giám đốc Giáo dục nghề nghiệp và hỗ trợ nông dân tỉnh cho biết: “Thời gian tới, để nâng cao giá trị sản phẩm khoai lang Mỹ Đức, trung tâm sẽ phối hợp Phòng Kinh tế TP. Hà Tiên mở lớp tập huấn người dân trồng khoai theo hướng hữu cơ, nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm. Thay vì để bà con bán nhỏ lẻ như thời gian qua, trung tâm sẽ tích cực kêu gọi doanh nghiệp liên kết bao tiêu sản phẩm, tìm đầu ra ổn định để bà con an tâm sản xuất, góp phần phát triển, quảng bá thương hiệu khoai lang Mỹ Đức”.