Đến cuối tháng 9 năm 2024, nông dân các huyện vùng U Minh Thượng thu hoạch dứt điểm vụ tôm, tiến hành gieo cấy lúa vụ mùa trên nền đất tôm. Tuy nhiên, nhiều diện tích lúa xuất hiện tình trạng lúa bị chết cây mặc dù khi mới gieo sạ giống lên rất đều. “Từ khi lúa từ 5-10 ngày tuổi gặp nắng nóng, mạ bị cháy lá héo dần và chết, gây thiệt hại khoảng 40%. Tôi vừa thuê người dặm lại vừa tốn mạ, vừa tốn công dặm 2ha hết 7 triệu đồng. Từ đây đến lúa trổ nếu đất vẫn còn độ mặn thì lúa dễ bị lem lép, mất năng suất”, ông Nguyễn Văn Cương, ngụ ấp Cái Nước, xã Hưng Yên (An Biên) cho biết.
Hiện công lao động dặm lúa rất đắc lại khó thuê người, tình trạng lúa bị chết cây nhiều làm chi phí sản xuất đầu vụ tăng cao khiến nông dân gặp khó ngay từ đầu vụ. Anh Hồ Văn Sen, ngụ ấp Cạn Ngọn, xã Thạnh Yên (U Minh Thượng) cho biết: “Giá công cấy dặm từ 35.000-40.000 đồng/giờ, công chiết mạ là 45.000-50.000 đồng/giờ. Nhà tôi có 2ha ruộng, mạ chết hơn 50%, phải thuê 10 người làm 4 tiếng/ngày, dặm liên tục 3 ngày thì chi phí khoảng hơn 6 triệu đồng”.
Nông dân xã Đông Hòa (An Minh) dặm lúa những nơi bị chết mạ trên ruộng lúa vụ mùa 2024-2025.
Theo nhiều nông dân, nguyên nhân mạ chết đầu vụ là do trong suốt thời gian nuôi tôm từ 7-8 tháng, đất ngâm trong nước mặn, cộng với việc nuôi tôm kéo dài nhiều năm liền nên độ mặn tích tụ dần và ngấm sâu vào trong đất. Ông Phan Văn Tài, ngụ xã Đông Hòa (An Minh) nói: “Lúa giống nảy mầm nếu gieo sạ xuống nền đất còn bị nhiễm mặn thì mầm và rễ lúa bị quéo lại, hạt giống bị mất sức, gặp nắng nóng tại thời điểm gieo sạ thì khả năng phục hồi của giống là không thể. Còn ở giai đoạn mạ, khi gặp trời nắng, rễ lúa hấp thu độ mặn trong đất, dưới tác động của ánh nắng làm cho độ mặn tăng cao, gây trắng chóp lá lúa và bị cuốn lại, chuyển sang màu vàng và khô đầu lá, dẫn đến chết cây”.
Để hạn chết tình trạng lúa chết cây do nhiễm mặn, nhiều nông dân có kinh nghiệm xử lý bằng cách sau khi thu hoạch vụ tôm xong thì tiến hành ngâm đất. Sau khi xổ xả nước trên ruộng ra nhiều lần và tiến hành xới, trục đất, nông dân tiếp tục đưa nước vào ruộng rửa mặn thêm vài lần nữa, đến khi độ mặn trong nước dưới 1‰ thì tiến hành gieo sạ. Ông Trần Văn Quân, ngụ ấp Kinh 1A, xã Đông Thái (An Biên) cho biết: “Sau thu hoạch tôm, tôi cho nước vào ruộng rửa mặn nhiều lần. Để kiểm tra độ mặn trong đất, tôi khoét 1 lổ sâu cỡ 3-4 tấc ngay giữa ruộng và lấy nước ở đó đo độ mặn, khi độ mặn dưới 1‰ mới gieo sạ. Sạ lúa xong, khoảng 5 ngày sau, tôi cho nước vô ngập ruộng rồi xả bỏ để tiếp tục rửa mặn, 5 ngày tiếp theo lặp lại lần nữa rồi mới cho mước vô ruộng và tiến hành bón phân. Làm như vậy mới khắc phục được độ mặn tích tụ lâu ngày trong đất”.
.jpg)
Nông dân xã Đông Hòa (An Minh) dặm lúa những nơi bị chết mạ trên ruộng lúa vụ mùa 2024-2025.
Theo thạc sĩ Trang Kiên Bush - Trưởng Trạm Trồng trọt và bảo vệ thực vật huyện An Biên, cây lúa ở giai đoạn mạ chịu được độ mặn dưới 2‰, các giai đoạn sau cây lúa dễ mẫn cảm với độ mặn. Cách rửa mặn tốt nhất là dùng nước mưa. Cần theo dõi thời tiết đón các trận mưa lớn, giữ cho ngập mặt ruộng, ngâm ruộng qua 2-3 đêm, sau đó lại xả cạn nước khỏi ruộng và lặp lại từ 3-5 lần; đồng thời, bón vôi (CaO hoặc CaCO3) đều trên mặt ruộng với liều lượng 300-500 kg/ha. Sau đó, tiến hành cày xới đất nhằm giúp vôi trộn đều trong đất. Cày xới giúp đất tơi xốp, tăng khả năng thấm rút nước giúp cho việc rửa các muối trong đất được dễ dàng. Việc bón vôi cho lúa có khả năng điều chỉnh thẩm thấu, gia tăng khả năng hút nước của cây, hạn chế việc hấp thu và vận chuyển độ mặn từ rễ vào thân cây lúa, giúp cây lúa tăng khả năng chống chịu mặn. Nếu đo độ mặn trên ruộng dao động từ 1-2‰, thì tiến hành gieo sạ.
